५ जेठ, काठमाडौं । अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले ५० वर्षपछि चन्द्रमामा अन्तरिक्ष यात्री पठाउने भएको छ।
आर्टेमिस–३ मिसन अन्तर्गत सेप्टेम्बर २०२६ मा दुई अन्तरिक्ष यात्री चन्द्रमामा अवतरण गर्नेछन्। यस चन्द्र अभियानका लागि अमेरिकी राज्य एरिजोनाको ज्वालामुखी क्षेत्रमा सिमुलेशन परीक्षण (प्रक्रियाको नक्कल गर्ने) भइरहेको छ। यहाँ अन्तरिक्ष यात्रीहरू चन्द्रमामा पैदल यात्रा गरिरहेका छन्।
नासाका अन्तरिक्ष यात्री केट रुबिन्स र आन्द्रे डगलसले आर्टेमिस–२ मिसनका लागि छानिएका अन्तरिक्ष यात्रीहरूको भूमिका निभाएका थिए। यस क्रममा उनले स्पेससूट जस्तो देखिने लुगा लगाए र हार्डवेयर जाँच गरे। यस अवधिमा उनले चन्द्रमाको सतहबाट नमूना सङ्कलन गर्ने अभ्यास पनि गरे।
एक सातासम्म चल्ने यस सिमुलेशन परीक्षणका लागि दुई टोली गठन गरिएको छ। यसमा अन्तरिक्ष यात्रीहरू, इन्जिनियरहरू, क्षेत्र विशेषज्ञहरू, उडान नियन्त्रकहरू र वैज्ञानिकहरू समावेश हुनेछन्। यसले चन्द्र मिशनको हरेक पक्षको परीक्षण गर्नेछ। यसका लागि ४ वटा मुनवाक र ६ वटा अत्याधुनिक प्रविधि परीक्षण गर्ने योजना बनाइएको छ।
परीक्षणको क्रममा, नासाले चन्द्रमा मिसनमा डाटा संकलनदेखि सञ्चारसम्मका समस्याहरू पहिचान गरी समाधान गर्ने प्रयास गर्नेछ। एरिजोना मरुभूमि १९६९ मा अपोलो ११ मिसनदेखि चन्द्र मिशन को लागी एक प्रशिक्षण मैदानको रूपमा प्रयोग गरिएको छ।
५३ वर्षपछि अमेरिकाले फेरि अर्टेमिस मिसनमार्फत चन्द्रमामा मानिस पठाउने तयारी गरेको छ। यसलाई तीन भागमा विभाजन गरिएको छ। आर्टेमिस–१, २ र ३। आर्टेमिस–१ ले चन्द्रमाको वरिपरि परिक्रमा ग¥यो, केही साना उपग्रहहरू प्रक्षेपण ग¥यो र चन्द्रमाको धेरै महत्त्वपूर्ण फोटो र भिडियोहरू प्रदान ग¥यो।
आर्टेमिस– २ २०२५ लन्च हुनेछ। यसमा केही अन्तरिक्ष यात्री पनि जानेछन् तर चन्द्रमामा पाइला राख्ने छैनन्। तिनीहरू केवल चन्द्रमाको कक्षमा परिक्रमा गर्नेछन् र फिर्ता आउनेछन्। यो मिसनको अवधि लामो हुनेछ।
यसपछि अन्तिम मिसन आर्टेमिस–३ प्रक्षेपण गरिनेछ। यसमा जाने अन्तरिक्ष यात्रीले चन्द्रमामा अवतरण गर्नेछन्। यो मिसन २०२६ मा सुरु हुनसक्ने नासाले जनाएको छ।
पहिलो पटक महिलाहरु पनि मानव चन्द्र अभियानको हिस्सा बन्नेछन्। यसमा रङको व्यक्ति (सेतो भन्दा फरक जातको व्यक्ति) पनि चालक दलको सदस्य हुनेछ। अन्तरिक्ष यात्रीहरूले चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा रहेको पानी र बरफमा अनुसन्धान गर्नेछन्।
नासा महानिरीक्षकको कार्यालयले गरेको लेखापरीक्षण अनुसार २०१२ देखि २०२५ सम्म यो परियोजनामा ९३ अर्ब डलर लाग्ने छ। त्यसैगरी, प्रत्येक उडानमा ४ अर्ब १ करोड डलर खर्च हुनेछ। यो आयोजनामा हालसम्म ३७ अर्ब डलर खर्च भइसकेको छ।
आर्टेमिस मिसनको दोस्रो भाग आर्टेमिस–२ का लागि गत वर्ष ४ सदस्यीय अन्तरिक्ष यात्रीहरूको टोली घोषणा गरिएको थियो । यस मिशनमा पहिलो पटक कालो अन्तरिक्ष यात्रीसँगै एक महिला पनि सामेल थिए।
अपोलो मिसनको अन्तिम र १७औं उडान सन् १९७२ मा भएको थियो। सोभियत संघलाई हराउनका लागि पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति जेएफ केनेडीले यो मिशनको परिकल्पना गरेका थिए। विज्ञान र प्रविधिको क्षेत्रमा अमेरिकालाई विश्वमा पहिलो स्थानमा राख्ने उनको लक्ष्य थियो। तर, करिब ५० वर्षपछि वातावरण फरक छ। एजेन्सी
