वीरगञ्ज । नेपाली आमाबाट जन्मिएका सन्तानले बाबुको नामबिनै नागरिकता प्राप्त गर्न सक्ने गरी सरकारले नागरिकता ऐन, ०६३ संशोधन विधेयक संसद्मा दर्ता गराएको छ । गृह मन्त्रालयद्वारा तयार पारिएको उक्त विधेयक नागरिकता प्राप्ति प्रक्रियालाई थप सहज बनाउन लक्षित गरिएको छ।
विधेयकअनुसार सम्बन्धित व्यक्तिले सम्बन्धित निकायमा निवेदन दिएपछि, जारी गरिने नागरिकताको प्रमाणपत्रमा बाबुको नाम, थर र ठेगाना उल्लेख गर्नुपर्ने स्थान खाली राख्न सकिने व्यवस्था गरिएको छ ।
विधेयकको दफा ४ को उपदफा १ मा भनिएको छ, “नागरिकताको प्रमाणपत्रमा बाबुको नाम, थर र ठेगाना उल्लेख गर्न नचाहने व्यक्तिले निवेदन दिएमा, तिनको प्रमाणपत्रमा ती विवरण उल्लेख नगरी नागरिकता प्रदान गरिनेछ ।”
जन्म दर्ता वा शैक्षिक प्रमाणपत्रमा बाबुको नाम रहेको भए पनि, नागरिकता लिने अवधिसम्म बाबुसँग सम्पर्क नभएको अवस्थामा, सम्बन्धित व्यक्तिले “बाबुको पहिचान नखुलेको र हालसम्म सम्पर्कमा नरहेको” भन्ने स्वघोषणा गरेपछि वंशजको आधारमा नागरिकता पाउन सक्नेछन् ।
नेपालको नागरिक आमाबाट विदेशमा जन्म भई नेपालमा बसोबास गरेका, तर विदेशी नागरिकता वा राहदानी नलिएका र बाबुको पहिचान नखुलेका सन्तानलाई अङ्गीकृत नागरिकता दिने व्यवस्था विधेयकमा समावेश गरिएको छ । त्यसका लागि सम्बन्धित व्यक्तिले स्वघोषणा गर्नुपर्नेछ ।
बाबु वा आमा मध्ये कम्तीमा एक जना नेपाली नागरिक भएका, तर १६ वर्ष उमेर नपुगेका सन्तानलाई नाबालक परिचयपत्र प्रदान गरिने व्यवस्था विधेयकमा उल्लेख छ ।
विधेयकअनुसार, यस व्यवस्थाले करिब १६ लाख ८८ हजार आमासँग रहेका बालबालिका र १ लाख बाबुसँग रहेका बालबालिकालाई राहत मिल्ने बताइएको छ ।
नयाँ संशोधनले नागरिकता प्राप्ति प्रक्रियालाई थप व्यवस्थित बनाउने र नेपाली आमाबाट जन्मिएका सन्तानलाई पहिचानको आधारमा नागरिकता प्राप्त गर्न सहज बनाउने अपेक्षा गरिएको छ । संसद्मा दर्ता भएको विधेयक छलफलपछि पारित हुने वा परिमार्जन हुने विषय अझै खुल्न बाँकी छ ।